ارزیابی اجرای طرح جنگلداری چندمنظوره در جنگل های استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه محیط زیست، مرکز تحقیقات گرد و غبار خلیج فارس، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 دانش‌آموخته دکتری رشته جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته کنترل و مبارزه با علف های هرز، پردیس علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 استادیار گروه مدیریت محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

اجرای طرح صیانت از جنگل در سال 1382 در قالب یک طرح ملی به ­دلیل وضعیت نامطلوب جنگل ­های زاگرس و با هدف صیانت و توسعه جنگل در این ناحیه از کشور آغاز شد. با توجه به ماهیت ملی طرح جنگلداری چندمنظوره و تخصیص اعتبارات ملی به آن، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و کیفی اجرای این طرح در استان خوزستان انجام شد. در این مطالعه قسمت­ هایی از جنگل­ های تحت مدیریت این طرح در شهرستان ایذه، اندیمشک، باغملک و اندیکا انتخاب شدند. در ابتدا بر مبنای ماده دو قانون حفاظت و بهره­ برداری از جنگل­ ها، طرح صیانت در قالب سه هدف حفاظت، احیا و توسعه و البته افزایش درآمد ساکنین عرفی جنگل­ ها تعریف و همه پروژه ­های اجرایی در سطح شهرستان زیرمجموعه این اهداف قرار گرفتند. به ­منظور تجزیه و تحلیل داده­ های کمی از آنالیز تجزیه واریانس یک طرفه و از آزمون مقایسه میانگین­ چنددامنه ­ای دانکن جهت مقایسه میانگین متغیرها استفاده شد. همچنین داده ­های کیفی با استفاده از آزمون ناپارامتریک کروسکال­ والیس آنالیز شد و اختلاف داده ­ها بین مناطق مختلف مورد مطالعه بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه مشخص شد از نظر کمیت و کیفیت اجرای طرح در استان خوزستان به ­ترتیب شهرستان­ ایذه بهترین عملکرد را داشته و شهرستان­ های اندیکا، باغملک و اندیمشک در رتبه­ های بعدی قرار گرفته ­اند. همچنین نتایج نشان داد فعالیت­ هایی که در قالب حفاظت از جنگل­ های زاگرس انجام شده در بالاترین سطح کمی و کیفی قرار دارد. توسعه و احیا جنگل­ ها در اولویت دوم قرار دارد و کمترین برنامه­ ریزی و اقدام در خصوص افزایش درآمد ساکنین عرفی و کاهش وابستگی آنها به جنگل انجام شده است. به این ترتیب نمی ­توان انتظار داشت پروژه ­های اجرایی در قالب طرح صیانت از جنگل­ های زاگرس بدون تغییر در سطح درآمد ساکنین عرفی موفق شوند و مردم بومی­ و محلی همکاری لازم را با دولت در پیشبرد اهداف طرح داشته باشند.

کلیدواژه‌ها