تحلیلی بر تهدیدهای منابع آب ‫با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی با رویکرد پدافند غیرعامل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور و GIS، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

کمبود آب از مهم ترین و اساسی­ ترین بحران­های کشور است که علاوه بر مشکلات زیست محیطی در عرصه­ های اجتماعی و امنیتی نیز بروز کرده است. بررسی وضعیت بحران آب در مناطق مختلف برای پیش­بینی اقدامات پدافندی مورد نیاز در مدیریت و جلوگیری از ایجاد تبعات اجتماعی ضروری است. تحقیق حاضر با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل مشارکتی عوامل موثر در ایجاد و تشدید بحران آب در شهرستان بویین­ زهرا انجام شد. به این منظور ابتدا لایه­ های اطلاعاتی شامل خشکسالی، رده ­های خاک، میزان تبخیر و تعرق، میانگین مجموع بارش سالانه، رخنمون­ های زمین­ شناختی سطحی، فاصله از رودخانه­ های دایمی، میزان تخلیه یا دبی خروجی چاه­ های عمیق و کاربری تهیه و با بکارگیری تابع فازی مثلثی استانداردسازی شد و با استفاده از تابع تلفیق وزن­دار خطی، لایه نهایی عرصه ­های بحران آب تولید گردید. نتایج بیانگر آن بود که سه مولفه اصلی میزان تخلیه آب توسط چاه ­های عمیق، میزان تبخیر و تعرق و تراکم جمعیت در سطح شهرستان، مهمترین عوامل دخیل در ایجاد و تشدید بحران کمبود آب بودند. همچنین سه طبقه بحران آب در سطح شهرستان شناسایی گردید که شامل طبقه با ریسک متوسط در بخش­های شمالی شهرستان بویین ­زهرا (مساحت 1016 کیلومترمربع و حدود 34 درصد از مساحت کل شهرستان)، طبقه دوم یا عرصه­ های بحرانی منابع آب که بیشتر نواحی شرقی و مرکزی شهرستان بویین ­زهرا را در برگرفته است (39 درصد از مساحت شهرستان برابر 1155 کیلومترمربع) و طبقه سوم یا عرصه­ های در معرض بحران (مساحت آن­ حدود 830 کیلومترمربع و 27 درصد از مساحت شهرستان) می­ شوند. بر اساس نتایج به­ دست آمده، اثرگذارترین فعالیت در ایجاد بحران کمبود آب در این مطالعه مربوط به بخش کشاورزی است، بنابراین موثرترین اقدامات پدافندی در کاهش اثرات بحران کمبود آب در منطقه مورد مطالعه نظارت و جلوگیری از حفر چاه ­های عمیق جدید و پرکردن چاه ­های غیرمجاز تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار