تنوع زیستی زنبورهای گال زای بلوط (Hymenoptera: Cynipidae) در جنگل های بلوط سردشت، آذربایجان غربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشته جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

2 استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

3 دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

زنبورهای گال­ زای بلوط در میان زنجیره ­های غذایی در اکوسیستم جنگلی زاگرس وابستگی زیادی به این درختان دارند. زنبورهای گال­ زای زیر­خانواده Cynipinae با دارا بودن 1380 گونه، مسبب ایجاد جذاب­ترین گال­ های گیاهی با ساختاری بسیار پیچیده در دنیا هستند. در این پژوهش به­ منظور بررسی پراکنش و تنوع گونه ­ای زنبورهای گال­ زای بلوط، نمونه ­برداری از گال­ ها با توجه به جمع­ آوری نسل جنسی و غیرجنسی زنبورهای گال­ زای بلوط به­ ترتیب در اردیبهشت و مهرماه سال 1398 انجام شد. گال­ های جمع ­آوری شده از مناطق قاسم ­رش، شلماش و کانی­ رش در داخل پاکت­ های کاغذی به آزمایشگاه منتقل شدند. از هر نوع گال 50 عدد به­ طور مجزا جمع ­آوری و در ظروف پرورش که با تور بسته و امکان تهویه مناسب هم داشت، قرار داده شد. حشرات خارج شده از گال­ ها بر اساس خانواده، جنس و گونه شناسایی شدند. شاخص­ های تنوع و یکنواختی شانن و سیمسون و همچنین غنای گونه ­ای نیز محاسبه شدند. در این بررسی تعداد 22گونه زنبور گال­زا متعلق به جنس­ های Andricus، Chilaspis، Cynips و Neuroterus (5 گونه نسل جنسی در بهار و 17 گونه نسل غیرجنسی در تابستان-پاییز) شناسایی شدند. از مناطق قاسم­ رش، شلماش و کانی­ رش به ­ترتیب 18، 14 و 15 گونه زنبور گال­ زای بلوط جمع ­آوری شد. بیشترین فراوانی در تمامی مناطق مربوط به گونه Neuroterus numismalis بود. بیشترین غنای گونه­ ای زنبورهای گال­ زای بلوط در منطقه قاسم ­رش به ثبت رسید. شاخص ­های تنوع گونه ­ای و یکنواختی محاسبه شده در تمامی مناطق یکسان و از اختلاف معنی­ داری برخوردار نبودند.

کلیدواژه‌ها